Anasayfa
PROTİSTALAR
Genel Özellikleri
* Eukaryotik canlılardır
* Tek hücreli ve koloni şeklinde yaşarlar
* Serbest ve parazit yaşayanlar bulunur
* Ototrof ve heterotrof olarak beslenenler bulunur
* Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür
* Eşeyli üreme konjugasyonla
* Eşeysiz üreme bölünme ve tomurcuklanma ile gerçekleşir
* Beslenme ve hareket organellerine göre sınıflandırılır
Kamçılılar
* Tatlı sularda yaşarlar.
* Kontraktil kofulları vardır
* Beslenme ve hareketlerini kamçılarıyla yaparlar.
* Kloroplast taşırlar.(Hem ototrof hem hetotrof beslenirler.)
* Işığı algılayan göz lekesi sayesinde ışıklı ortamlara doğru hareket ederler.
* Üremeleri amitozla gerçekleşir.
* Besinlerini hücre ağzıyla alırlar
Kök ayaklılar
* Belirgin şekilleri yoktur.
* Serbest ve parazit olanları vardır.
* Beslenme ve hareketlerini pseudopod (yalancı ayak) denen sitoplazmik uzantılarla yaparlar.
* Tatlı suda yaşayanlarda kontraktil koful bulunur. Kontraktil koful hücreye giren fazla suyu ve çözünmüş metabolik artıkları hücrenin dışına atar.
* Bölünerek (Amitozla) çoğalırlar.
* Beslenme bütün hücre yüzeyi ile gerçekleştirilir.
* Madde alınımı ve dışa verilmesi difüzyon,osmoz ve Endositozla- Ekzositozla gerçekleştirilir.
Silliler
* Tatlı sularda yaşarlar
* Kontraktil kofulları vardır.
* Beslenmelerini ve hareketlerini sillerle yaparlar.
* Hücre zarı pelikula denen sert yapıdan oluşmuştur.
* Pelikulada hareket organeli olarak siller ve korunma organelleri trikositler bulunur.
* Pelikula hücreye şekil ve dayanıklılık verir.
* Besinlerin alınımı hücre ağzı ile sindirim artıklarının atılımı ise hücre anüsüyle olur.
* İki nucleus taşırlar
1-Macronucleus:Metabolizmadan (Beslenme,hareket,solunum,boşaltım,eşeysiz üreme vb.)
2-Micronucleus: Eşeyli üremede görev alır.
* Üremeleri
1-eşeysiz:Amitozla
2-eşeyli:Konjugasyonla gerçekleşir.
* Dış uyarıları algılar ve yön değiştirerek tepki verirler.(Hücrede ön ve arkakavramı gelişmiştir.)
Parameciumda konjugasyon
* Farklı özellikteki iki parameciunm yan yana gelirler
* Aralarında sitoplazmik köprü (Plasmodezma) kurulur
* Makronucleus ortadan kalkar
* Mikronucleuslar mayoz geçirerek 4 tane haploid nucleus oluşturur
* 4 nucleustan 3 tanesi ortadan kalkar
* Kalan tek haploid nucleus mitozla iki nucleus oluşturur
* Bu nucleuslardan biri kalıcı diğeri göçücü nucleustur
* İki hücrenin göçücü nucleusları karşılıklı değiştirilir
* Kalıcı nucleusla diğer hücreden gelen göçücü nukleuslar birleşerek diploid tek nucleus oluşur.
* Oluşan diploid nukleus ard arda 3 mitoz geçirerek 8 nucleus oluşturur
* Her bir hücre 2 sitokinez geçirerek 4 hücre oluşturur
* Oluşan hücrelere nucleuslar ikişer ikişer dağılır
* Konjugasyon yapan iki parameciumdan toplam 8 paramecium oluşur
Sporlular
* Parazit yaşarlar.
* Üremeleri sporla olur.(Metagenez görülür:Eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini ardışık takip etmesidir.)
* Hareket organelleri yoktur.(amoboid hareket ederler.)
* Besinlerini hazır aldıklarından besin kofuluları bulunmaz.
* Hayvansal organizmaların vücudunda yaşadıklarından kontraktil koful taşımazlar.
Yaşam döngüsü
* Sporozooalardan Plasmodium malarıada hayat devri anofel sokması ile sporozoitler (n) insan kanına geçer
* Alyuvarlar içine geçerek şizonta dönüşürler
* Şizont çoğa bölünerek (Şizogoni) merezoitleri oluşturur
* Alyuvarların parçalanması ile merezoitler ve toksinleri kana karışır.(Sıtma nöbetleri bu esnada görülür)
* Merezoitler ya yeni alyuvarlara girer, yada gametositlere dönüşür
* Anofelin bu insanın kanını emmesi ile gametositler anofelin barsağına geçer
* Gametositler(n) burada ovumu(n) ve mitoz geçirerek 4-8 sperm(n) haline gelirler
* Oluşan spermler ovumu barsak boşluğunda döller ve zigot(2n) meydanagelir
* Ameboid hareket eden zigot barsak epitelini delerek barsak kaslarınayerleşir
* Zigot burada mayoz geçirir ve ardından çoğa bölünerek (Sporogoni)sporozoitleri oluşturur
* Sporozoitler dolaşım sıvısı ile tükürük bezlerine taşınır ve döngü tamamlanır.
Not: Plasmodium malariada baskın döl haploidtir.Diploid aşama sadece zigot evresine indirgenmiştir.
Algler
* Tek hücreli,koloni oluşturanlar ve çok hücreli olan gruplar vardır
* Çok hücrelilerde kök,gövde,yaprak gibi oluşumlar yoktur
* Çoğunlukla fotosentetiktir
* Kloroplast ve farklı pigmentler de taşırlar
* Eşeysiz üremeleri bölünme ,tomurcuklanma ve vejetatif üreme ile gerçekleşir.Eşeyli üreme de görülür
* Suda veya sulu ortamlarda yaşarlar
* Su ekosistemlerinin temel üreticileridir
* Kloroplastlar e.r ler üzerine yerleşmiştir
* Deniz,göl,kaplıca ve buzul suları gibi çok farklı ortamlara uyumlu gruplar bulunur
* Bazı grupların aşırı çoğalması suyun özelliğinin bozulmasına ve diğer canlıların ölmesine neden olur
* Selüloz hücre çeperi bulundururla
Önemi
* Besin kaynağı olarak kullanılır
* Hayvan yemi üretimi
* Antibiyotik üretimi
* Kimya sanayide kullanılır
* Gübre üretimi
* Kozmetik ve ilaç sanayide kullanılır
* Minerel kaynağı olarak kullanılır
* Ekosistemlerde düzenleme ve artıkların arıtımı amacı ile kullanılır
Genel Özellikleri
* Eukaryotik canlılardır
* Tek hücreli ve koloni şeklinde yaşarlar
* Serbest ve parazit yaşayanlar bulunur
* Ototrof ve heterotrof olarak beslenenler bulunur
* Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür
* Eşeyli üreme konjugasyonla
* Eşeysiz üreme bölünme ve tomurcuklanma ile gerçekleşir
* Beslenme ve hareket organellerine göre sınıflandırılır
Kamçılılar
* Tatlı sularda yaşarlar.
* Kontraktil kofulları vardır
* Beslenme ve hareketlerini kamçılarıyla yaparlar.
* Kloroplast taşırlar.(Hem ototrof hem hetotrof beslenirler.)
* Işığı algılayan göz lekesi sayesinde ışıklı ortamlara doğru hareket ederler.
* Üremeleri amitozla gerçekleşir.
* Besinlerini hücre ağzıyla alırlar
Kök ayaklılar
* Belirgin şekilleri yoktur.
* Serbest ve parazit olanları vardır.
* Beslenme ve hareketlerini pseudopod (yalancı ayak) denen sitoplazmik uzantılarla yaparlar.
* Tatlı suda yaşayanlarda kontraktil koful bulunur. Kontraktil koful hücreye giren fazla suyu ve çözünmüş metabolik artıkları hücrenin dışına atar.
* Bölünerek (Amitozla) çoğalırlar.
* Beslenme bütün hücre yüzeyi ile gerçekleştirilir.
* Madde alınımı ve dışa verilmesi difüzyon,osmoz ve Endositozla- Ekzositozla gerçekleştirilir.
Silliler
* Tatlı sularda yaşarlar
* Kontraktil kofulları vardır.
* Beslenmelerini ve hareketlerini sillerle yaparlar.
* Hücre zarı pelikula denen sert yapıdan oluşmuştur.
* Pelikulada hareket organeli olarak siller ve korunma organelleri trikositler bulunur.
* Pelikula hücreye şekil ve dayanıklılık verir.
* Besinlerin alınımı hücre ağzı ile sindirim artıklarının atılımı ise hücre anüsüyle olur.
* İki nucleus taşırlar
1-Macronucleus:Metabolizmadan (Beslenme,hareket,solunum,boşaltım,eşeysiz üreme vb.)
2-Micronucleus: Eşeyli üremede görev alır.
* Üremeleri
1-eşeysiz:Amitozla
2-eşeyli:Konjugasyonla gerçekleşir.
* Dış uyarıları algılar ve yön değiştirerek tepki verirler.(Hücrede ön ve arkakavramı gelişmiştir.)
Parameciumda konjugasyon
* Farklı özellikteki iki parameciunm yan yana gelirler
* Aralarında sitoplazmik köprü (Plasmodezma) kurulur
* Makronucleus ortadan kalkar
* Mikronucleuslar mayoz geçirerek 4 tane haploid nucleus oluşturur
* 4 nucleustan 3 tanesi ortadan kalkar
* Kalan tek haploid nucleus mitozla iki nucleus oluşturur
* Bu nucleuslardan biri kalıcı diğeri göçücü nucleustur
* İki hücrenin göçücü nucleusları karşılıklı değiştirilir
* Kalıcı nucleusla diğer hücreden gelen göçücü nukleuslar birleşerek diploid tek nucleus oluşur.
* Oluşan diploid nukleus ard arda 3 mitoz geçirerek 8 nucleus oluşturur
* Her bir hücre 2 sitokinez geçirerek 4 hücre oluşturur
* Oluşan hücrelere nucleuslar ikişer ikişer dağılır
* Konjugasyon yapan iki parameciumdan toplam 8 paramecium oluşur
Sporlular
* Parazit yaşarlar.
* Üremeleri sporla olur.(Metagenez görülür:Eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini ardışık takip etmesidir.)
* Hareket organelleri yoktur.(amoboid hareket ederler.)
* Besinlerini hazır aldıklarından besin kofuluları bulunmaz.
* Hayvansal organizmaların vücudunda yaşadıklarından kontraktil koful taşımazlar.
Yaşam döngüsü
* Sporozooalardan Plasmodium malarıada hayat devri anofel sokması ile sporozoitler (n) insan kanına geçer
* Alyuvarlar içine geçerek şizonta dönüşürler
* Şizont çoğa bölünerek (Şizogoni) merezoitleri oluşturur
* Alyuvarların parçalanması ile merezoitler ve toksinleri kana karışır.(Sıtma nöbetleri bu esnada görülür)
* Merezoitler ya yeni alyuvarlara girer, yada gametositlere dönüşür
* Anofelin bu insanın kanını emmesi ile gametositler anofelin barsağına geçer
* Gametositler(n) burada ovumu(n) ve mitoz geçirerek 4-8 sperm(n) haline gelirler
* Oluşan spermler ovumu barsak boşluğunda döller ve zigot(2n) meydanagelir
* Ameboid hareket eden zigot barsak epitelini delerek barsak kaslarınayerleşir
* Zigot burada mayoz geçirir ve ardından çoğa bölünerek (Sporogoni)sporozoitleri oluşturur
* Sporozoitler dolaşım sıvısı ile tükürük bezlerine taşınır ve döngü tamamlanır.
Not: Plasmodium malariada baskın döl haploidtir.Diploid aşama sadece zigot evresine indirgenmiştir.
Algler
* Tek hücreli,koloni oluşturanlar ve çok hücreli olan gruplar vardır
* Çok hücrelilerde kök,gövde,yaprak gibi oluşumlar yoktur
* Çoğunlukla fotosentetiktir
* Kloroplast ve farklı pigmentler de taşırlar
* Eşeysiz üremeleri bölünme ,tomurcuklanma ve vejetatif üreme ile gerçekleşir.Eşeyli üreme de görülür
* Suda veya sulu ortamlarda yaşarlar
* Su ekosistemlerinin temel üreticileridir
* Kloroplastlar e.r ler üzerine yerleşmiştir
* Deniz,göl,kaplıca ve buzul suları gibi çok farklı ortamlara uyumlu gruplar bulunur
* Bazı grupların aşırı çoğalması suyun özelliğinin bozulmasına ve diğer canlıların ölmesine neden olur
* Selüloz hücre çeperi bulundururla
Önemi
* Besin kaynağı olarak kullanılır
* Hayvan yemi üretimi
* Antibiyotik üretimi
* Kimya sanayide kullanılır
* Gübre üretimi
* Kozmetik ve ilaç sanayide kullanılır
* Minerel kaynağı olarak kullanılır
* Ekosistemlerde düzenleme ve artıkların arıtımı amacı ile kullanılır
